málvísindi

Einingafjöldi: 4
Þrep: 3
Forkröfur: ÍSLE3FO05
Meginefni áfangans er félagsleg málvísindi og helstu efnisþættir ýmislegt sem fellur þar undir svo sem tvítyngi, framburðarmállýskur, þróun tungumálsins, innflytjendamál, samskipti manna, máltaka barna, dýramál og kynning á ólíkum gerðum rannsókna á þessu sviði. Þessu er fléttað saman við setninga- og hljóðfræði eins og þörf þykir. Lögð verður áhersla á sjálfstæð vinnubrögð nemenda, lestur fræðigreina og leitarnám.

Þekkingarviðmið

  • rannsóknaraðferðum málmyndunarfræða
  • helstu einkennum íslensks máls sem nýtast í ræðu og riti, sem og til náms í erlendum tungum
  • ritgerðasmíð og heimildavinnu
  • tengsl orðaforða og málmyndunar við ólíka félagslega hópa
  • málfélagslegum hugtökum og félagslegu gildi málsins og hvernig það mótar sjálfsmynd einstaklinga

Leikniviðmið

  • skrifa rannsóknarritgerðir þar sem hann beitir gagnrýnni hugsun við úrvinnslu og kemur efninu á framfæri á skýran og greinargóðan hátt á blæbrigðaríku máli
  • frágangi rannsóknarritgerða og hvers kyns texta og að nýta sér uppbyggilega gagnrýni annarra til betrumbóta
  • að nýta málfræðihugtök af öryggi í umræðum um málið og nota viðeigandi stílbrögð, orðatiltæki og menningarlegar vísanir í tal- og ritmáli
  • að draga saman og nýta á viðurkenndan og gagnrýninn hátt upplýsingar úr hvers kyns heimildum, hvort sem er í ræðu eða riti, og meta áreiðanleika þeirra
  • vinna með rannsóknartengt efni úr félagslegum málvísindum
  • beita málfélagslegum hugtökum

Hæfnisviðmið

  • skrifa skýran, vel uppbyggðan og grípandi texta og geta valið ritstíl eftir aðstæðum og viðtakendum
  • leggja mat á og efla eigin málfærni og annarra, til dæmis með því að nýta málfræðiupplýsingar og þekkingu sína á íslenska málkerfinu
  • beita málinu á viðeigandi og árangursríkan hátt við mismunandi aðstæður í ræðu og riti
  • sýna þroskaða siðferðisvitund, viðsýni og sköpunarhæfni í málflutningi sínum, umfjöllun og verkum
  • afmarka eigin rannsóknarefni til að vinna með og setja fram niðurstöður með fræðilegum og formlegum hætti
  • geta gert grein fyrir íslensku hljóðkerfi, íslenskum framburði og mállýskum
Nánari upplýsingar á námskrá.is